Mkanda revisited

Armoede maar vooruitgang

Ik had het dorp echt niet herkend. Als je me zo, zonder toelichting in Mkanda had gezet, met alleen maar de mededeling: je bent hier eerder geweest. Zoveel was er ten goede veranderd in dit stoffige dorp. Verstopt in het platteland van Malawi, Afrika’s armste land volgens sommige internationale ranglijstjes. Alleen te bereiken via een bijna onbegaanbare weg vol kuilen en twee gammele houten bruggen; niet veel meer dan een paar planken vol spijkers.

Tien jaar geleden was ik er ook, toen namens een kleine hulporganisatie. Om te helpen de hongersnood af te wenden die uitbrak. De droogte had de oogst laten mislukken en de voorraadschuurtjes waren leeg. Niet dat wij het konden opnemen tegen het onbarmhartige klimaat. Maar dat betekent nog niet dat je helemaal machteloos bent. Met twee andere auteurs heb ik dat beschreven in ons boekje ‘Je kunt ook (n)iets doen’ (2006, ISBN 9080757462).

We hebben de dorpsbewoners toen een voorraad maïs (het volksvoedsel in Malawi) en kunstmest voor de nieuwe oogst kunnen bezorgen. Elders in een grote sloppenwijk van Blantyre hebben we elke ochtend aan duizenden schoolkinderen een bord pap kunnen geven, zodat ze niet met een lege maag de schooldag door moesten. 

Kleuterschooltje

Deze zomer keerde ik terug naar Mkanda tijdens onze nieuwe reis door Malawi.  Wat was er veel gebeurd! Dat de Tilburgse Stichting Het Goede Doel er jaren geleden een kleuterschooltje had gebouwd, wist ik. Onderschat overigens niet de betekenis daarvan. In een dorp dat – zoals veel andere - hevig geteisterd is door aids, waar veel kinderen één of soms zelfs beide ouders missen, is dagopvang met een goede kleuterjuf heel belangrijk voor de kleinsten. De kinderen leren terwijl ze spelen. De familie is even ontlast en kan beter zorgen dat er dagelijks iets te eten komt.

Primary school

Maar er was meer veranderd. Naast de kleuterschool bleek de stichting inmiddels een aantal klasgebouwen neergezet te hebben voor een ‘primary school’. Een andere hulporganisatie had  het initiatief overgenomen en er later nog een paar gebouwd. Nu had de Tilburgse stichting op haar beurt de laatste twee lokalen gefinancierd, waaraan hard werd gewerkt. Zeer binnenkort staat er dus in Mkanda een complete achtklassige primary school (voor 6-14 jaar en ouder) en dat is van groot belang. Als eenmaal een complete school is voltooid, neemt de Malawiaanse overheid namelijk de financiering van de school over, inclusief de salarissen van de onderwijskrachten.

Waterpomp

Niet alleen vanwege dit hele scholencomplex had ik het dorp nooit meer herkend. Er was meer gebeurd. 

Het dorp had nu een eigen (functionerende) waterpomp en zelfs een eigen gezamenlijke maïsmolen voor de zelf verbouwde maïs. Dat betekent dat de bewoners – vaak vrouwen en kinderen – niet meer uren hoeven te sjouwen naar ver weg gelegen dorpen en putten.

Een van de dorpelingen die inmiddels zelf in de stad woonde, had in haar geboortedorp een groot huis gebouwd. Niet alleen voor haar familie, maar ook om vrijwilligers en stagiaires onderdak te bieden die kwamen helpen in het dorp en in de scholen. Mkata beschikt zo ook over een logement.

Tegenover alle sombere verhalen uit Afrika mogen ook alle positieve ontwikkelingen op lokaal niveau niet ontbreken. Het leven is er nog steeds hard en sober in Mkanda. De mensen sappelen om hun kinderen en zichzelf van eten te voorzien. Ze verbouwen maïs en tabak (een van de belangrijkste exportproducten van Malawi). Maar het gemiddeld inkomen ligt rond de één á twee dollar per dag. En voor velen dus vaak lager.

Het klimaat blijft ook onverbiddelijk. Soms haalt het land de internationale pers door grote overstromingen, zoals eerder dit jaar. En als daarna de droogte toeslaat, dreigt voor het eerst in tien jaar weer een hongersnood. Ook dan is hulp onontbeerlijk.