Column Arnold voor Brabant Cultureel
Ik woon in een land….
- Bankje in de Oude Warande
Wat kan iets simpels toch een
geluksmoment opleveren! Al wandelend in de Oude Warande, een park bij Tilburg,
zie ik een splinternieuw houten bankje staan, bij een lieflijk watertje. Niets
bijzonders hoor ik U denken? Toch wel als je net op BBC World alle
onherstelbare vernielingen hebt gezien in Oekraïne. Hele dorpen vrijwel
weggevaagd; steden met onafzienbare rijen zwartgeblakerde karkassen van
woonkazernes. Dode lichamen als woordeloze getuigen. Dan kan een eenvoudig
bankje voor een blij en dankbaar gevoel zorgen.
- Laan in de Oude Warande
Ik woon in een land waar
stilletjes een nieuw bankje verschijnt, bijna
vanzelfsprekend, om het oude te
vervangen. Dat is geen verdienste. Ik
ben toevallig híer geboren en niet daar. Mensen sporten onbekommerd in het park.
Een jongen rent als een hinde zo snel en verend voorbij. Verderop in een mager
lentezonnetje spelen meisjesteams vrolijk hockey. Hij hoeft niet zijn land te verdedigen tegen
een overmacht. Zij hoeven niet dagenlang te schuilen in volgepropte kelders. Langs een natuurlijke greppel lopend, denk ik
dat die misschien als loopgraaf zou kunnen dienen. Wellicht zelfs als
tankversperring, maar dat weet ik niet zeker. Ben meer van de luchtmacht dan
van de cavalerie.
Rachmaninov
Afgelopen week ben ik naar
het Royal Scottisch Symphony Orchestra
gaan luisteren in Eindhoven, zonder maar één moment te vrezen dat een
raket het gebouw kon verwoesten, zoals in Marioepol. Het grote orkest speelde
voor mij onbekend maar interessant werk van de Engelse componisten Walton en
Elgar. Daar tussenin kwam de Franse pianiste Lise de la Salle bij het orkest
het geliefde Tweede Pianoconcert van Rachmaninov uitvoeren.
Dat had ik toevallig een paar
weken eerder ook gehoord in de splinternieuwe concertzaal Amare in Den Haag,
door het Residentieorkest met de Rus Denis Kozhukhin als solist. Prachtige en
krachtige uitvoeringen alle twee en Rachmaninov verveelt niet natuurlijk. Al
zou ik het niet erg hebben gevonden als het Tweede Pianoconcert van zijn
landgenoten Prokofjev of Sjostakovitsj op de lessenaars had gestaan een van die
keren.
- Het Residentie Orkest repeteert het Tweede Pianoconcert van Rachmaninov
Russen
Jaja dat zijn allemaal Russen, maar aan die gekkigheid als in Polen
moeten we vooral niet meedoen, waar voorlopig geen werk van Russische
componisten meer mag klinken. Alsof die iets met de oorlog in Oekraïne te maken
hebben. Sterker nog, in hun tijd hebben ze alleen maar last en tegenwerking ondervonden
van de toenmalige Russische of Sovjet-machthebbers.
Ook in Eindhoven, maar dan de
intieme sfeer van Podium Klassiek (PKE) in de Kazerne, hoorde ik ‘Die Sieben Letzte Worte unseres Erlösers am
Kreuze’ van Joseph Haydn, heel integer en genuanceerd uitgevoerd door het Adam
Quartet. Zeer toepasselijk natuurlijk in de tijd voor Pasen en een favoriet
werk van Marjolijn Sengers die deze kamermuziek serie programmeert. Maar geen
enkel Nederlands strijkkwartet bleek het
op het repertoire te hebben. Na overleg met de Nederlandse Strijkkwartet
Academie bleken deze vier jonge musici bereid het in te studeren, speciaal voor
dit optreden in Eindhoven.
- Marjolijn Sengers bedankt de musici van het Adam Quartet.
Opera
Soms ontkom ik er niet aan om
voor bijzondere voorstellingen buiten de eigen provincie te gaan shoppen. Zo
heb ik vorige maand mijn kleindochter mee genomen voor haar eerste
opera-ervaring naar de Nationale Opera in Amsterdam. Daar hebben we Denis &
Katya gezien, een werk uit 2019 van de Britse componist Philip Venables en Amerikaanse
librettist Ted Huffman. Zij hebben een waar gebeurd liefdesdrama uit 2016 als
uitgangspunt genomen, namelijk van twee 15-jarige Russische jongelui, Denis en
Katya. Omdat het meisje niet met haar vriend mocht omgaan, namen ze samen de
benen en kraakten ze een huis waar wapens bleken te liggen. Via een online
livestream deelden ze hun laatste uren met ontelbare internetkijkers over de
hele wereld. Totdat de politie het pand bestormde en het tweetal om het leven kwam.
Politiekogels of zelfmoord?
- Denis & Katya bij de Nationale Opera door Michael Wilmering en Inna Demenkova – Foto Milagro Elstak
In de slechts 70 minuten
durende opera gaat het vooral om de reacties op het tragische lot van de
tieners. Zij komen zelf niet in beeld op het podium. Een zanger en een zangeres
vertellen en zingen in korte scènes wat er volgens anderen en volgens de media
allemaal is gebeurd. Op de achterwand verschijnen WhatsApp berichten. In de
orkestbak géén orkest, maar vier cellisten op het podium spelen de muziek van
Venables. Een verrassend indringende en sterke eigentijdse opera, maar
kennelijk niet voor een groot publiek. De zaal was misschien maar half vol,
maar wel met opvallend veel jonge mensen. Zo kweek je toch een nieuw publiek.
Vrede
Ik woon in een land waar dat
allemaal veilig en in vrede kan. Onbezorgd wandelen in een park; theater en
musea bezoeken als je zin hebt, dichtbij en ver weg. Sterker nog, ik heb
eigenlijk niet anders gekend. Ik ben van ná de Hongerwinter en geboren met de
Bevrijding in zicht. Toch heb ik vrede nooit naïef als iets vanzelfsprekends
gehouden of ‘gratis’. Laten we zuinig
zijn op alles wat we hebben opgebouwd, op ons leven in vrede en op het
bloeiende cultuurlandschap dat alleen kan blijven bestaan als we er volop
gebruik van blijven maken.
https://www.youtube.com/watch?v=BGgD0lOuS34
